Kriz Yönetimi ve Liderlik
Krizin gelişim süreci, bir hastalığın gelişim sürecine benzetilebilir. Hastalığa ilişkin öncü göstergeleri zamanında fark ederek erken teşhis ve önleyici tedavi ne kadar erken başlarsa, krizi engellemek daha kolaylaşır.
İçinde bulunduğumuz global ekonomik ve politik sistem içinde sıklıkla kriz sözünü işitir olduk. Ekonomik anlamda konuya baktığımızda büyümenin negatif çıkması başlıca belirleyici olmakla birlikte, yükselen işsizlik, aşırı enflasyon, deflasyon, döviz kurlarındaki şiddetli dalgalanmalar kriz atmosferi olarak görülebilir. Kriz ortamlarında işletmeler açısından liderlik, krizin yönetilebilmesi için çok önemlidir. Kriz yönetimi ancak güçlü ve donanımlı liderlerle başarılabilir. Öngörü sahibi bir lider, kriz belirtilerini algılama konusunda gerekli duyarlılıkları göstererek işletmenin krize girmesini önleme veya aniden ortaya çıkan sıkıntılı ortamları şirketi en az maddi kayıpla kurtaracak süreci yönetebilme becerisini gösterir (Tutar, 2000, s.90).
“Korku Krizi’ni “Fırsat Krizi”ne Dönüştüren Kazanır
Kriz yönetimi, bir liderin olabilecek tehlike ortamlarında şirketinin amaçlarını kabul edilebilir bir maliyetle karşılamaya gayret etme süreci olarak da görülebilir. Kriz ortamlarında, güçlü bir lider işletmesinin muhtemel kayıp ve kazançlarını yakinen takip edebilmelidir. Hesaba katılması gereken en önemli unsurlardan biri krizlerin tehditlerle birlikte işletme açısından kazanca neden olabilecek fırsatları da getirmesidir, Şirketin karşı karşıya kaldığı fırsat ve tehditler kriz yönetiminde belirleyici rol oynar. Başarılı bir lider, tehlikeye yönelik `korku krizleri’nin yönetiminde olabilecek kayıpları asgariye indirebilirken, ‘fırsat krizinin yönetiminde muhtemel kazançların azamileştirilmesini gerektirir (Dinçer, 1992, s.334).
Kriz liderliği öncelikle değişimi ve değişime katılmayı gerektirir. Kriz yönetimi için psikolojik unsurda en önemli faktör, liderin inandırıcılığını istikrarlı şekilde korumasıdır. Kriz yönetimi belirsizliği ve gerilimi arttırıcı rahatsız edici konularla yüzleşmek gibi cesur liderlere ihtiyaç duyar. Bu nedenle liderden en alt kademe çalışanına kadar tüm çalışanlar yeni bir örgütsel felsefe ve vizyonla kriz üzerine odaklanırlar (Tutar, 2000, s.87).
Krizin Gelişi, Hastalığın Gelişine Benzer
Krizin gelişim süreci, bir hastalığın gelişim sürecine benzetilebilir. Hastalık had safhaya ulaşıncaya dek, nasıl birtakım belirtiler gösterirse, kriz tüm şiddeti ile ortaya çıkmadan önce belirli uyarı sinyalleri gönderir. Hastalığa ilişkin öncü göstergelerin zamanında fark edilerek erken teşhis ve önleyici tedavi ne kadar erken başlarsa krizin gönderdiği öncü uyarı sinyallerinin belirlenmesi de krizin ortaya çıkışının engellenmesini o kadar kolaylaştırır. Erken uyarı sinyallerinin lider tarafından gerektiği gibi izlenip değerlendirilmesi sonucunda krizin etkilerin azaltılması mümkün olabilecektir (Busse, 1985, s.166).
Takip ve Analiz Önemli
Krizden kaçınmak dış çevreyi sürekli takip ve analizi gerektirir, tüm iletişim kanalları açık olmalı bir diğer deyişle işletmenin radar sistemi iyi çalışmalıdır. Kriz yönetiminde en önemli faktörlerin başında şirket içi analiz yapılarak işletme kaynaklarının potansiyel krizde göstereceği direnç kapasitesinin kontrolüdür. Sonuç olarak kriz yönetimi, güçlü, vizyon sahibi, ekonomi ve politik anlamda global hayatı izleyebilme yeteneğine sahip yöneticilerle gerçekleştirilebilir.
